روغن‌های گیاهی به دلیل طبیعی بودن و خواص فراوان برای سلامت بدن انسان در جهان محبوبیت زیادی پیدا کرده است. زیتون و روغن زیتون نیز جزء پرطرفدارترین محصولات به شمار می‌روند. این روغن خالص مملو از ویتامین‌ها، اسیدهای چرب تک غیراشباع، آنتی اکسیدان و املاح معدنی می‌باشد. در نتیجه با افزایش تقاضا در بازار مواجه می‌شود. متأسفانه امروزه با بالا رفتن میزان فروش روغن‌های گیاهی انواع تقلبی آن توسط افراد سودجو تولید و با قیمت پایین‌تر عرضه می‌گردد. در چنین شرایطی چگونه می‌توان طعم روغن زیتون اصل را تشخیص داد؟ با زرگون همراه باشید تا با مشخصات روغن زیتون با کیفیت آشنا شوید.
درباره فرایند تولید روغن زیتون اصل بیشتر بدانید
زیتون یکی از میوه‌های خوشمزه و مقوی در سبد غذایی خانوارها است. درخت زیتون بیشتر در نواحی مدیترانه‌ای کشت می‌شود. گیاهی پرخاصیت که دانه‌های آن را می‌توان در انواع سالاد و به صورت خام در کنار غذاها میل کرد. از بهم فشردن میوه‌های زیتون، روغنی خالص به دست می‌آید. در گذشته از روش‌های سنتی برای تولید روغن زیتون استفاده می‌کردند. پس از برداشت دانه‌های زیتون، در ظرفی بزرگ آن را شستشو می‌دادند. بعد با جداسازی دانه‌ها، لاشه میوه زیتون را درون آسیاب‌های سنگی می‌ریختند.
با فشار زیاد سنگ‌ها به یکدیگر روغن از زیتون‌ها خارج می‌گردید. روغن زیتون تولید شده بسیار مرغوب و قابل مصرف در غذاها و درمان بیماری‌ها بود. امروزه با پیشرفت تکنولوژی فرآیند روغن‌گیری از میوه‌های زیتون با استفاده از دستگاه‌های صنعتی انجام می‌شود. این روش بدون دخالت مستقیم انسان صورت می‌گیرد. کارشناسان با نظارت بر نیروی انسانی و کنترل دستگاه‌ها به روند تولید روغن زیتون احاطه کامل دارند.
چند نوع روغن زیتون داریم؟
براساس استانداردهای انجمن بین‌المللی روغن زیتون، انواع فرابکر، بکر، لامپانت، تصفیه شده بی بو و روغن تفاله زیتون جزء پنج گروه اصلی در مصارف خانگی و صنعتی هستند. روغن زیتون فرابکر بهترین نوع روغن زیتون به شمار می‌رود. این نوع از روغن زیتون بسیار مرغوب بوده و به هنگام تولید تمامی خواص آن حفظ می‌شود. روغن زیتون اکسترا ویرجین یا فرابکر برای پخت و پز انواع خورشت، برنج و جلوگیری یا بهبود بیماری های مختلف به صورت خوراکی یا موضعی قابل استفاده است.
ناراحتی های قلبی – عروقی، مشکلات گوارشی، انواع سرطان ها، دردهای عضلانی، پوکی استخوان، افسردگی، اضطراب، آلزایمر، پارکینسون، دیابت، فشار خون بالا، چاقی یا لاغری بیش از حد، کم خونی، سوختگی، ریزش و شکنندگی مو، چین و چروک صورت، جوش و لک، سیستم ایمنی پایین بدن، سرماخوردگی، آسم و … با مصرف روغن زیتون به طرز باورنکردنی درمان می‌شود.
مراحل آماده سازی روغن زیتون بکر همانند فرابکر است. با این تفاوت که میزان اسیدیته آن نسبت به نوع اول روغن زیتون در سطح پایین‌تری قرار دارد. در فرآیند تولید روغن زیتون فرابکر و بکر هیچ گونه گرمادهی و نگهدارنده های شیمیایی افزوده نمی‌شود. هر دو نوع از این روغن گیاهی بدون عمل تصفیه شدن با رعایت نکات بهداشتی تهیه و به بازار فروش عرضه می‌گردد. روغن زیتون بکر برای سرخ کردن مواد غذایی مانند بادمجان، کدو، پیاز، سیر، سیب زمینی، قارچ، سبزیجات و … بسیار مناسب است. دیگر انواع روغن زیتون را برای ترکیبات محصولات بهداشتی – آرایشی (شامپوها، ژل، صابون، ماسک‌ها، رنگ مو، پدهای تمیز کننده، کرم‌ها، پمادها)، داروهای شیمیایی و گیاهی، مقاصد صنعتی و … استفاده می‌کنند.
آزمایش تشخیص روغن زیتون اصل
در فروشگاه‌ها یا مغازه‌های محلی شاید نوع تقلبی روغن‌های گیاهی هم به فروش برسد. حتی برخی از تولیدکنندگان روی محصولات خود از برچسب کالای مرغوب استفاده می کنند. در مواردی هم مشاهده شده که از ترکیب روغن زیتون با کیفیت و نامرغوب با یکدیگر به قیمت کمتر در دسترس مشتریان قرار می‌دهند. استفاده از اسانس‌های طعم دهنده یکی دیگر از روش‌های تولید تقلبی روغن زیتون است. در این شرایط طعم روغن زیتون اصل برای مصرف کنندگان کار دشواری به نظر می‌رسد. خیالتان راحت باشد زرگون در این مطلب به ارائه اطلاعاتی دقیق درباره انتخاب درست روغن زیتون مرغوب می‌پردازد.
در تولید روغن زیتون باکیفیت از دانه‌های سالم و درشت زیتون استفاده می‌شود. کشاورزان میوه های زیتون را پس از برداشت برای روغن‌کشی به کارخانه‌ها ارسال می‌کنند. زیتون‌ها را بعد از جداسازی برگ‌ها و هسته‌ها برای شستشو و پاکسازی داخل دستگاه‌های مخصوص می‌ریزند. فرآیند تولید با استانداردهای بین المللی صورت می‌گیرد. در پایان روغن زیتون با بسته بندی‌های ویژه در مغازه‌ها، فروشگاه‌ها و سایت‌های اینترنتی معتبر به دست مشتریان می‌رسد. گفتنی است طعم روغن زیتون اصل تند و فلفلی، گس و تلخ است. به هنگام چشیدن روغن زیتون باید مزه کمی تلخ و تند را احساس کنید.
تست حسی اصل بودن روغن زیتون
با یک آزمایش ساده به مصرف کنندگان روغن زیتون، نحوه تشخیص طعم و مزه این روغن گیاهی پرخاصیت را آموزش می دهیم. ابتدا یک قاشق غذاخوری از روغن زیتون را روی سطح زبان خود پخش کنید. بعد به آرامی آن را میل نمایید. طعم گس، تند و تلخ روغن زیتون با سوزش گلو همراه است. شاید احساس خشکی و جمع‌شدگی در سطح دهان خود داشته باشید. تمامی این موارد نشان از این دارد که روغن زیتون خریداری شده سالم و مرغوب است.
ابزارهای دیگری علاوه بر تست طعم روغن زیتون اصل وجود دارد. عطر و بو نیز در انتخاب این روغن طبیعی مؤثر است. از طریق حس بویایی، سطح کیفیت روغن زیتون را بسنجید. مقداری از مایع روغن را در دهان خود چرخانده و هوای آن را ببلعید. به هیچ عنوان روغن زیتون را میل نکنید. اگر روغن زیتون بوی ترشیدگی یا ماندگی و کپک بدهد، نامرغوب است. بوی سبزی تازه مانند کاهو یا گوجه‌‌فرنگی نشان از کیفیت خوب روغن زیتون می‌باشد. روش دوم این که با استفاده از یک فنجان عطر و بوی روغن زیتون را تست کنید. یک قاشق روغن زیتون را درون فنجان ریخته و روی آن را بپوشانید. بعد ظرف را بین دستان خود قرار داده تا به سطح دمای بدن شما برسد. اگر با استشمام بوی روغن زیتون به سرفه افتادید. خبر خوش این که محصول خریداری شده، عطر و طعم روغن زیتون اصل را دارد.
طعم روغن زیتون اصل زمانی خودش را نشان می‌دهد که درست به‌وقت ورودش به دهان ترکیبی از مزه‌های متنوع علف، میوه‌ها و بادام را حس کنید. این طعم جای خود را به تلخی می‌دهد و در نهایت در انتهای گلویتان ختم به تندی فلفلی خواهد شد. اگر این رخداد برایتان اتفاق افتاد خیالتان راحت باشد که با روغن زیتون مرغوب و اصل روبرو هستید.
چطور می‌توانیم از اصل بودن روغن زیتون اطمینان حاصل پیدا کنیم؟
روغن زیتونی که خالص باشد از زیتون تازه استخراج می‌شود؛ بدون افزودن هرگونه مواد شیمیایی و همچنین عدم استفاده از حرارت در روند استخراج و تولید. حتی در این روش از فرآوری بیشتر هم کمکی نمی‌گیرند و اصطلاحاً شما روغن زیتون ارگانیک بکر تصفیه نشده دارید. درست در نقطه مقابل شما در بازار با روغن‌های تقلبی مواجه می‌شوید که از ترکیب دانه‌های ارزان به دست می‌آِیند. برخی دیگر از انواع نامرغوب از روغن زیتون با درجه کیفیت پایین‌تر تولید می‌شوند که به نوعی از نظر شیمیایی تصفیه شده محسوب می‌شود. در برخی موارد هم شما شاهد ترکیب روغن تازه بدست آمده با روغن‌های کهنه که محصول برداشت‌های سال‌های پیش هستند می‌باشید.
در هر حال اصل در رضایت شما از خریدی است که از پی اصل و مرغوب بودن روغن تازه حاصل می‌شود. برای رسیدن به این رضایتمندی بد نیست که از فوت و فن کار تشخیص تا حدودی مطلع باشید.
طعم، عطر و رنگ
در بین بومیان مناطق زیتون خیز این طور گفته می‌شود که هرچقدر رنگ روغن زیتون سبز تیره‌تری باشد، دال بر کیفیت بالای آن است. این حجم از تیرگی بیشتر شکل یک افسانه را دارد ولی بهتر است که شما نتوانید رنگ روغن را از شیشه حاوی آن تشخیص دهید. به طور کل می‌توان گفت که بهترین طیف رنگی در توضیح روغن زیتون مرغوب، طیف زرد رنگ متمایل به رنگ سبز طلایی یا کاهی است.
طعم روغن زیتون اصل ترکیبی است از سبزی‌های تازه و بادام تلخ با طعمی ملایم. در ابتدا کمی تند و در نهایت بعد از لحظاتی، طعمی دلنشین و ملایم در دهان شما باقی خواهد ماند. فاکتوری مهم که خبر از اصل بودن روغن زیتون می‌دهد آن است که به هیچ وجه نباید احساس چربی بر روی زبانتان داشته باشید.
راه دیگری که به شما برای تشخیص درست کمک می‌کند استشمام بوی روغن زیتون است. روش کار به این صورت است که مقدار کمی، در حد یکی دو قاشق از روغن را درون یک لیوان یا استکان بریزید. ظرف را بین دستانتان بگیرید تا با دمای بدن شما گرم شود. دو تا سه دقیقه برای این کار کافی است. حالا بینی خود را به نزدیک لیوان ببرید و بو بکشید. در این لحظه باید بوی برگ زیتون، سبزیجات و همچنین زیتون تازه به مشامتان برسد.
چند نکته کلیدی و مهم در تشخیص روغن زیتون اصل
در کنار اطلاعات مربوط به طعم و بوی روغن اصل، بهتر است به وقت خرید چند نکته را در نظر بگیرید. به نوشته پشت بسته بندی نگاه کنید و ببینید محصول تولید کدام کشور است. در برخی موارد محل تولید و بسته بندی یکی نیست و کشور بسته بندی کننده الزاماً همان تولید کننده نمی‌باشد.
مدت زمان قابل استفاده بودن محصول هم مهم است. در مورد روغن زیتون اصل شما با مهلت مصرف طولانی روبرو نیستید. بین 30 روز تا حداکثر 60 روز بعد از بازکردن درب روغن زمان استفاده دارید. اگر این مدت زمان طولانی‌تر است و به حدود دو سال هم می‌رسد معمولاً روغن شما تصفیه شده است.
به قیمت محصول خریداری شده دقت کنید. روغن‌های مرغوب با کیفیت بالا از دانه‌های زیتون نارس به دست می‌آیند که به مراتب روغن کمتری دارند. پس در پروسه تولید باید از میزان بیشتری دانه زیتون استفاده کرد. همین امر باعث می‌شود که قیمت روغن استخراج شده به مراتب گران‌تر از روغن‌هایی با کیفیت پایین در بیاید. به همین دلییل اگر روغنی با قیمت ارزان خریداری می‌کنید نمی‌توانید به آن اطمینان داشته باشید.
اما چیزی که مهم است این است که هر گرانی و هر بسته بندی هم به معنای مرغوبیت کالا نیست. بنابراین در هنگام خرید مطمئن شوید که قیمت‌های مختلف را بررسی کرده‌اید و بخش توضیحات محصول و نظرات خریداران را مد نظر داشته باشید.