تا به حال شده وقت خانه‌تکانی شب عید چشمتان به شیشه روغن زیتونی در انتهای کابینت خورده باشد که مدت‌هاست از تیررس دید شما دور مانده است؟ معمولاً پس از وارسی آن از خود پرسیده‌اید که آیا تاریخ مصرف روغن زیتون بکر من گذشته یا هنوز قابل خوردن است؟
در پی این سوال باید از خود پرسید که آیا اصلاً روغن زیتون خراب می‌شود؟ یا می‌توان برای همیشه آن را در گوشه‌ای از قفسه گذاشت و به وقت نیاز استفاده کرد؟ آیا مدت زمان نگهداری از آن محدود است یا هیچ تغییری در کیفیت آن به وجود نمی‌آید؟
با توجه به نظر کارشناسان می‌توانیم به راحتی پاسخ این سوال را در اختیارتان بگذاریم.
روغن زیتون تهیه شده از میوه زیتون است
در علم گیاه شناسی، زیتون، یک میوه به حساب می‌آید. طبیعتاً تمامی میوه‌ها فاسدشدنی هستند و دیر یا زود تاریخ مصرفشان به سر می‌آید. اگر به خود زیتون توجه کنید، بعد از گذشت مدت زمانی خراب می‌شود و شکل ظاهری و طعم و عطرش تغییر می‌کند. حداقل اتفاقی که می‌افتد این است که اگر کمی از آن را بچشید متوجه می‌شوید که دیگر مزة قبل را نمی‌دهد و حتی بد طعم شده است.
این پدیده در مورد روغن گرفته شده از این دانه هم واقعیت دارد. یعنی برای تاریخ مصرف روغن زیتون بکر هم محدودیت‌هایی در نظر گرفته شده است.
برای خرید روغن زیتون بکر زرگون اینجا کلیک کنید
بسته به این که روغن زیتون شما از کدام نوع است تاریخ انقضای آن کمی فرق خواهد کرد. معمولاً تمامی روغن‌های زیتون بین 18 ماه تا 24 ماه پس از بسته‌بندی باید مورد استفاده قرار بگیرند. این شامل تاریخ مصرف روغن زیتون بکر هم می‌شود. اما در مورد روغن زیتون‌های فرابکر این تاریخ، مدت زمان کوتاه‌تری پیدا می‌کند. بین 12 ماه تا 18 ماه زمان مناسبی برای مصرف این نوع از روغن زیتون است. علت این کوتاه‌تر بودن زمان هم روش فرآوری و تهیه آن می‌باشد. چرا که روغن زیتون فرابکر، از پس فعل و انفعالات کمتری به دست آمده و پردازش کمتری هم روی آن صورت گرفته است.
از کجا بفهمیم که تاریخ مصرف روغن زیتون بکر گذشته است یا نه؟
بدیهی است که یکی از بهترین راه‌ها نگاه کردن به تاریخ مندرج بر روی شیشه است. معمولاً بر روی تمامی ظروف انواع روغن زیتون بعد از فرآوری و پایان مرحله بسته‌بندی، تاریخ تولید و انقضا درج می‌شود.
کافی است روی در یا کنار برچسب روی شیشه را نگاه کنید. یا تاریخ تولید و انقضا در زیر یک دیگر نوشته شده است یا تاریخ تولید و بسته‌بندی را نوشته‌اند و پشت برچسب از مدت زمان مناسب مصرف جمله‌ای را خواهید خواهند. مثلاً در مورد تاریخ مصرف روغن زیتون فرابکر قاعدتاً نوشته شده 12 تا 18 ماه پس از تولید.
در برخی از بسته بندی‌ها به جای تاریخ انقضاء کلمة دیگری به کار رفته است. شما می‌بینید که روی شیشه از عبارت “بهترین زمان مصرف” قبل از درج تاریخ استفاده شده است.
حالا سؤال این جاست که آیا بین این دو عبارت تفاوتی وجود دارد یا نه؟ در ادامه توضیحات‌مان علت تفاوت این دو جمله را خواهیم گفت.
علائم فاسد شدن روغن زیتون چه چیزهایی است
اگر زمانی که مقداری از روغن زیتون را در دهانتان می‌گذارید متوجه طعم تند یا تلخ آن شدید یا به هر شکلی احساس کردید تغییر مزه داده بدانید که تاریخ مصرف روغن زیتون بکر شما به اتمام رسیده است.
معمولاً در کنار این تغییر مزه شما کم شدن بوی متساعد از این روغن را هم شاهد خواهید بود. روغن زیتون‌ها به خصوص نوع بکر و فرابکر آن از بوی فوق‌العاده‌ای برخوردارند طوری که به محض باز کردن در شیشه و ریختن تنها یکی دو قاشق از آن بر روی سالاد یا غذا، عطر دل‌انگیزی تمام فضای خانه شما را پر می‌کند. اما پس از گذشت زمان قید شده این عطر و بو تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. هر چقدر روغن کهنه‌تر شود بوی بیشتری را از دست خواهد داد.
روش نگهداری روغن زیتون
بهترین ظرف برای روغن زیتون بکر و فرابکر ظروف شیشه‌ای تیره رنگ است. این کار به حفظ خواص روغن زیتون کمک بسیار زیادی می‌کند. همچنین نمی‌گذارد که از عطر و مزه آن کاسته شود.
گذشته از ظرف مناسب شما باید به فکر محل مناسب هم باشید. یادتان باشد که اگر می‌خواهید تا آخرین زمان تاریخ مصرف روغن زیتون بکر و فرابکر، بو و طعم آن مثل روز اول باقی بماند، شیشه را در محل خنک، خشک و به دور از تابش نور مستقیم آفتاب نگه دارید.
نکته: گذاشتن شیشه روغن زیتون در یخچال باعث کدر شدن رنگ آن می‌شود. گاهی هم حالت ابری پیدا می‌کند. این تغییر به دلیل برودت هوا بوده و نشانی از فساد نیست. به علاوه نگران نباشید، در طعم و عطر آن اشکالی به وجود نمی‌آورد.
روش تشخیص روغن زیتون فاسد شده
اجازه بدهید قبل از هر توضیحی ابتدا این نکته را بگوئیم که درست است ما از کلمه فساد و فاسد شدن استفاده می‌کنیم اما درواقع خطری سلامتی شما را تهدید نمی‌کند. حتی اگر تاریخ مصرف روغن زیتون بکر یا فرابکر گذشته باشد. این دلیل نوشتن همان عبارتی است که در بالا به آن اشاره کردیم. “بهترین زمان مصرف”.
علت این است که با گذشت زمان گفته شده تنها تغییری که اتفاق می‌افتد تغییرات ظاهری در روغن است. آنچه از دست می‌رود مزه و عطر است. هیچگونه فسادی که منجر به سمی شدن روغن شود اتفاق نمی‌افتد. تغییرات به وقوع پیوسته فقط می‌تواند مزه غذاهای شما را تحت پوشش قرار داده و بد کند. به همین دلیل اگر روی شیشه تاریخی درج نشده بود یا نوشته روی ظرف پاک شده بود می‌توانید از طریق مشاهدات خود متوجه به پایان رسیدن تاریخ مصرف روغن زیتون بکر یا فرابکر شوید.
چند راه برای تشخیص کهنه یا فاسد شدن روغن زیتون
طعم
اولین فاکتور طعم روغن شماست. کافی است کمی از روغن را در قاشقی ریخته و در دهان مزه مزه کنید و بگردانید. اگر متوجه رگه‌های تلخی یا تندی شدید یا احساس کردید که طعمی ترش در دهانتان غالب است، روغن شما فاسد شده است.
نکته: اصلاً نگران این آزمایش نباشید. چشیدن روغن فاسد شده هیچ خطری برای سلامت شما ندارد.
بو
یکی از بهترین مکان‌ها برای استفاده بهینه از حواس پنجگانه‌تان همین جاست. شیشه را جلوی بینی خود بگیرید و نفس بکشید. اگر بویی که از آن متساعد می‌شود بد یا زننده باشد یا حتی به نظر بویی غیر عادی برسد، نشانگر انقضای تاریخ مصرف روغن زیتون بکر و فرابکر شما است.
کلام آخر
چون پای سلامت شما در میان است، یک بار دیگر متذکر می‌شویم که تاریخ منقضی شده به معنای ایجاد بیماری نیست. تنها خسارتی که متوجه شما خواهد شد خراب کردن طعم و عطر غذای شماست. به علاوه روغنی که تاریخش گذشته باشد خواص خود را از دست می‌دهد. پس اگر به دنبال جذب مواد مغذی و ویتامین‌های آن هستید یا برای بهره‌مندی از فواید بی‌نظیرش آن را میل می‌کنید، عملاً سودی نصیبتان نمی‌شود.
ما به شما توصیه می‌کنیم که اگر تاریخ مصرف روغن زیتون بکر یا فرابکر شما به پایان رسیده است بهتر است به هیچ عنوان از آن در پخت و پز و حتی سالاد استفاده نکنید.
