طبق تحقیقات انجام شده زیستگاه اصلی درخت زیتون در کرانه دریای مدیترانه است. میوه این گیاه بسیار مقوی بوده و در سبد غذایی خانواده‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. علاوه بر دانه‌های زیتون می‌توان از روغن آن نیز در مصارف آشپزی و درمانی، تولید لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده کرد. زرگون در این مطلب به بررسی ساختار روغن زیتون و انواع آن می پردازد. با ما همراه باشید.
ترکیبات و ساختار روغن زیتون
روش روغن‌گیری زیتون به دو صورت سنتی و صنعتی انجام می‌شود. در گذشته‌های نه چندان دور با جداسازی هسته میوه‌های زیتون و له کردن آنها توسط آسیاب‌های سنگی روغن زیتون تهیه می‌شد. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن دستگاه‌های صنعتی، فرآیند روغن گیری بدون دخالت مستقیم انسان صورت می‌پذیرد. بدین شکل که کشاورزان زحمتکش دانه‌های چیده شده زیتون را با بسته‌های بندی مخصوص در اسرع وقت به کارخانه ها می‌فرستند. تولیدکنندگان با کمک روش‌های مکانیکی و علم نیروهای انسانی براساس استانداردهای موجود از میوه‌های زیتون روغنی ارگانیک و سالم را برای مشتریان آماده سازی می‌کنند.
ساختار روغن زیتون شامل ترکیباتی از اسیدهای چرب غیر اشباع، انواع ویتامین E، A، K، D، آنتی اکسیدان و املاح معدنی می‌باشد. محتویات پلی فنلی روغن زیتون (هیدروکسی تروزول، اولئوروپین و اولئوکانتال) به عواملی همچون میزان اسید چرب و محل کشت درخت زیتون بستگی دارد. هر چقدر مقدار اسید اولئیک روغن زیتون بیشتر باشد، عطر و طعم آن از کیفیت بالاتری برخوردار است. این روغن گیاهی منبعی غنی برای تولید انرژی در بدن و تضمین سلامت انسان می‌باشد. از طرفی رنگدانه کارتونوییدی، ویتامین E و مقدار مناسب اسیدهای چرب غیر اشباع نسبت به سایر اسیدها باعث مقاومت پذیری و ماندگاری بالای روغن زیتون می‌شود.
بهبود و درمان انواع بیماری‌ها با مصرف روغن زیتون
بسیاری از متخصصین تغذیه و پزشکان سنتی بر این باورند استفاده روزانه روغن زیتون در پیشگیری از بیماری و درمان آن مؤثر است. چنانچه به بیماری‌های قلبی – عروقی، ناراحتی‌های دستگاه گوارش، دردهای عضلانی، پوکی استخوان، ریزش و شکنندگی مو، خشکی و ترک پوست صورت، دست و پا، آلزایمر، افسردگی، فشار خون بالا، دیابت، کم خونی، انواع سرطان و … مبتلا هستید. حتماً زیر نظر پزشک معالج خود، روغن زیتون را به میزان مجاز مصرف کنید.
برخی از افراد به دلیل مصرف داروهای شیمیایی، تغییرات هورمونی، استرس، نوع تغذیه، کم آبی، ژنتیک، تماس مستقیم با نور خورشید، شرایط آب و هوایی محل سکونت یا کار دچار مشکلات پوستی مانند آکنه، لک، جوش، چین و چروک صورت یا آفتاب سوختگی می‌شوند. ساختار روغن زیتون به شکلی است که بیشتر حساسیت‌ها، التهابات و تحریکات پوستی را تا حد زیادی درمان می‌کند. روغنی ارگانیک که سرشار از ویتامین E و آنتی اکسیدان بوده و برای جوانی، رفع چین و چروک یا سیاهی دور چشم، پاکسازی پوست و مو کارساز است.
بیماران مبتلا به قند خون با مصرف روغن زیتون خوراکی در انواع سالاد و غذاها می‌توانند تا حد زیادی آن را کنترل و تنظیم کنند. روغن زیتون در سلامت شریان‌های خونی، کاهش فشار خون بالا و عدم اکسیده شدن LDLکلسترول بسیار مؤثر است. خونریزی شدید لثه و لخته شدن خون با خوردن روغن زیتون بهبود خواهد یافت. دردهای روماتیسمی افراد سالمند با مصرف این روغن طبیعی التیام یافته و مشکلات آلزایمر و ناتوانی ذهنی آنها کاهش می‌یابد.
ماساژ با روغن زیتون
ماساژ روزانه روغن زیتون به مدت ۱۵ دقیقه را فراموش نکنید. این روش در تحریک تولید کلاژن، نابودی سلول‌های مرده، گردش خون در بافت های صورت، تقویت تُناژ و تسکین عضلات نقش بسزایی دارد. گفتنی است میزان بالای ویتامین A و E موجود در ساختار روغن زیتون برای از بین بردن رادیکال‌های آزاد مخرب کننده پوست انسان تأثیر فراوانی دارد.
انواع روغن زیتون و کاربردهای آن
هر سلولی از میوه درخت زیتون حاوی قطره‌های ریزی از روغن زیتون است. فرآیند استخراج این روغن گیاهی در کارخانه‌ها به گونه‌ای است که از سلول‌ها، قطرات روغن زیتون خارج شده و مایع عصاره گیاهی زیتون را تولید می‌کنند. نوع زیتون برداشت شده و چگونگی استخراج آن تعیین کننده کیفیت و ساختار روغن زیتون می‌باشد.
تولیدکنندگان با نظارت دقیق بر روی مراحل انتخاب و تولید روغن زیتون به سالم بودن، مرغوبیت و ماندگاری بیشتر آن کمک می‌کنند. عواملی همچون سن درخت زیتون، تراکم متوسط گیاهان، شرایط خاک، نوع برداشت و شرایط نگهداری از درختان در عطر و طعم واقعی روغن زیتون مؤثرند. عمر متوسط درخت زیتون برای برداشت محصول بین ۸ تا ۶۰ سال است. بهترین شرایط کشت این میوه گیاه پُر خاصیت در هر هکتار ۳۰۰ درخت زیتون با فاصله حداقل ۶ متری می‌باشد. خاک زمین باید با یک لایه سبز محافظت شود. کشاورزان به هنگام چیدن باید مراقب باشند که آسیبی به درخت و دانه‌های زیتون وارد نشود. تیمار درخت‌های شکسته شده یا آفت زده بسیار مهم است. تنه های درخت زیتون می‌بایست بعد از هر بار برداشت محصول با فرآورده‌های حاوی مس ضد عفونی شوند.
انواع روغن زیتون طبق استانداردهای انجمن بین المللی زیتون به ۵ گروه تقسیم می‌شوند.
· روغن زیتون فرابکر
فرابکر با کیفیت‌ترین نوع روغن زیتون به شمار می‌رود که به هنگام تولید تمامی املاح و خواص آن حفظ می‌شود. این محصول در کارخانه‌ها بدون دخالت مستقیم انسان از میوه‌های سالم و درشت گلچین شده زیتون به عمل می‌آید. در فرآیند تولید روغن زیتون فرابکر هیچ گونه مواد شیمیایی افزوده نشده و بدون گرمادهی و تصفیه در بسته بندی‌های مخصوص وارد بازار فروش می‌شوند.
· روغن زیتون بکر
این نوع از روغن زیتون همانند فرابکر بدون تصفیه شدن و فرآیندهای شیمیایی برای مصارف خوراکی و آشپزی کاربرد دارد. تنها تفاوت روغن زیتون فرابکر و بکر در میزان سطح اسیدیته است.
· روغن زیتون لامپانت
لامپانت از دانه‌های کرم خورده، فاسد و ناسالم زیتون برای مصارف صنعتی و غیر خوراکی استفاده می‌شود.
· روغن زیتون تصفیه شده بی بو
ریفایند نوعی روغن زیتون است که کیفیت پایینی دارد. عمل تصفیه شدن به هنگام روغن‌گیری بر روی این محصول انجام می‌شود تا جایی که خاصیت آنتی اکسیدانی آن از بین می‌رود.
· روغن تفاله زیتون
پومیس یک روغن زیتون نامرغوب است. متأسفانه تمامی ساختار روغن زیتون و خواص آن تا حد زیادی از نابود می‌شود. روغن تفاله زیتون دارای مقدار بالایی آلاینده های سرطان زا می باشد.
