در سال‌های گذشته افراد طبق تجربه و همینطور آگاهی بیشتر، با مصرف روغن زیتون به این باور رسیده‌اند که خواص این روغن ارگانیک در درمان بیماری‌ها، افزایش سیستم ایمنی و سلامت بدن نقش بسزایی دارد. آیا می دانید روغن زیتون چند نوع است؟ برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع روغن زیتون و کاربرد آن ها با ادامه مطلب همراه زرگون باشید.
چرا به سراغ روغن زیتون برویم؟
از سالیان دور، درخت زیتون یکی از گیاهان قدیمی و مقدس است که در کشورهای حاشیه دریای مدیترانه کشت می شود. میوه های این درخت دارای بیش از ۴۰۰ گونه می باشد. درخت زیتون در شرایط آب و هوایی متفاوت، بسیار سازگار بوده و این موضوع باعث ماندگاری و ارزش اقتصادی بالای آن در اکثر کشورها شده است. در نتیجه کشاورزان و تولیدکنندگان بی‌شماری اقدام به سرمایه‌گذاری در زمینه کاشت و برداشت این محصول پرخاصیت کرده‌اند. تا جایی که روغن گیری از میوه های درخت زیتون با روش‌های سنتی و صنعتی در بین این قشر به عنوان یک منبع درآمد عالی در نظر گرفته می شود.
میوه‌های درخت زیتون به دو صورت قابل استفاده هستند. یکی به صورت خام در کنار غذا یا ترکیبات سالاد یا انواع پیتزا و ساندویچ که طمع آن ها را لذت بخش می کند. دیگری روغن‌گیری از آن‌ها برای مصارف آشپزی، درمانی و محصولات بهداشتی – آرایشی به شکل خوراکی و موضعی.
زیتون حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان، ویتامین های E،A، D، K، اسیدهای چرب تک غیراشباع و املاح معدنی موردنیاز بدن است. بسیاری از متخصصین تغذیه مصرف روزانه میوه یا روغن زیتون را به مراجعین خود توصیه می‌کنند. استفاده از این روغن گیاهی مغذی و سالم در درمان و بهبود ناراحتی های قلبی – عروقی، مشکلات دستگاه گوارش، نارسایی کلیه، عارضه های پوستی مانند خشکی، چین و چروک، لک و جوش صورت، سوختگی، دیابت، فشار خون بالا، انواع سرطان، افسردگی، کاهش یا افزایش وزن بیش از حد، پوکی استخوان، دردهای عضلانی، پارکینسون و … مؤثر است.
روغن زیتون چند نوع است؟
برای اینکه بدانید روغن زیتون چند نوع است، باید با فرآیند روغن گیری از میوه‌های زیتون آشنا شوید. در گذشته کشاورزان و زنان خانه دار به جداسازی هسته های زیتون می پرداختند. سپس لاشه میوه خوشمزه را بر روی سطحی تمیز ریخته و با غلطک های سنگی آن ها را می سابیدند. با این روش روغن از دانه‌های زیتون به آرامی خارج می‌شود. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و به کارگیری دستگاه‌های صنعتی پیشرفته فرآیند روغن‌گیری آسان‌تر است. در این شیوه، میوه‌های سالم و درشت را پس از برداشت محصول توسط نیروی انسانی گلچین شده و به کارخانه‌ها می‌فرستند. این روغن طبیعی و خالص با نظارت کارشناسان و بدون دخالت مستقیم افراد تولید می‌گردد.
شیوه تهیه روغن زیتون و مراحل انجام آن، یک پارامتر مهم در دسته‌بندی محسوب می‌شود. روغن زیتون با توجه به نوع کاربرد آن به پنج دسته تقسیم می شود که عبارتند از:
- روغن زیتون اکسترا ویرجین یا فرابکر (Extra virgin olive oil)
- روغن زیتون ویرجین یا بکر (Virgin olive oil)
- روغن زیتون لامپانت (Lampante olive oil)
- روغن زیتون ریفایند یا تصفیه شده بی بو (Refined olive oil)
- روغن زیتون پومیس یا تفاله زیتون (Pomace olive oil)
روغن زیتون فرابکر
اگر بخواهیم در تکمیل مطلب روغن زیتون چند نوع است و کدام نوع بهتر است اطلاعات بیشتری را ارائه دهیم. گفتنی است فرابکر یا اکسترا ویرجین، با کیفیت ترین نوع روغن زیتون به شمار می‌رود. محصولی ۱۰۰ درصد خالص و سالم که از دانه های درشت و تازه زیتون تولید می‌شود. کشاورزان پس از برداشت میوه‌های گلچین شده زیتون، آن ها را در بسته‌بندی‌های مخصوص در اسرع وقت به کارخانه می‌رسانند. فرآیند تولید روغن زیتون اکسترا ویرجین بدون دخالت مستقیم نیروی انسانی و هرگونه دستکاری توسط دستگاه‌های صنعتی پیشرفته انجام می‌شود.
در تهیه روغن زیتون فرابکر عمل تصفیه شدن و افزودن مواد شیمیایی صورت نمی‌گیرد. تمامی خواص مفید آن از جمله ترکیبات پلی فنلی (اولئوکانتال، اولئوروپین و هیدروکسی تیروزول) به خوبی حفظ می‌شود. مدت ماندگاری این نوع از روغن زیتون بالا بوده و برای پخت و پز، درمان بیماری‌ها و مخلفات انواع سالاد و پاستا کاربرد دارد.
طعم تلخ، گس و تند روغن زیتون فرابکر نشانه مرغوبیت و وجود اولئوروپین موجود در آن می‌باشد. آنتی اکسیدان و چربی‌های تک غیر اشباع باعث کاهش اکسیده شدن روغن زیتون می‌شود. در نتیجه انتخاب مناسبی برای پخت و پز است.
روغن زیتون بکر
روغن زیتون فرابکر و بکر از لحاظ مراحل تولید و تصفیه نشدن شبیه یکدیگر هستند. با این تفاوت که میزان اسیدیته روغن زیتون بکر در سطح پایین تری قرار دارد. از طرفی خواص آنتی اکسیدانی و مواد مغذی در روغن زیتون بکر تا حد زیادی حفظ می شود. برای سرخ کردن مواد غذایی مختلف مانند بادمجان، سیب زمینی، قارچ، سبزی، پیاز و … از این نوع روغن زیتون استفاده کنید. مقاومت حرارتی روغن زیتون بکر و فرابکر بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد است.
روغن زیتون لامپانت
به هنگام برداشت محصول زیتون، دانه های له شده، نارس و کرم خورده زیادی به جای می‌ماند. در گذشته برای مصارف نفتی با استفاده از این نوع میوه‌ها، روغن زیتون لامپانت را تولید می‌کردند. این نوع روغن زیتون خوراکی نبوده و به عنوان سوخت چراغ های روغن سوز استفاده می‌شود.
روغن زیتون تصفیه شده بی بو
در فرآیند تولید روغن زیتون تصفیه شده، خاصیت آنتی اکسیدانی آن کاملاً از بین می‌رود. کیفیت، طعم و بوی این نوع از روغن زیتون مانند فرابکر و بکر نیست. متأسفانه برخی از تولیدکنندگان برای فروش بیشتر با تصفیه روغن زیتون‌های بی‌کیفیت و قیمت پایین‌تر، اقدام به عرضه آن‌ها در بازار مصرف می‌کنند.
روغن تفاله زیتون
در پاسخ به سوال روغن زیتون چند نوع است؟ باید گفت که در فهرست انواع روغن زیتون، پومیس، نامرغوب‌ترین آن‌ها است. به هنگام جدا شدن آب و روغن موجود در میوه‌های زیتون، از تفاله‌های آن، روغن پومیس را خارج می‌کنند. مصرف روغن تفاله زیتون را به دلیل وجود مقدار زیادی آلاینده‌های سرطان زای آن توصیه نمی‌کنیم.
