موارد مصرف روغن زیتون و خواص آن
یکی از پُر خاصیت‌ترین میوه‌هایی که تاکنون به دست بشر کشت شده، زیتون است. این میوه که از درخت زیتون به دست می‌آید، حاوی مقدار زیادی روغن است. انواع روغن زیتون بسته به کیفیت و میزان ناخالصی، کاربردهای متنوعی دارد. از مصرف خوراکی برای سالاد و پاستا گرفته تا استفاده‌های دارویی و درمانی. خواص اعجاب انگیز این روغن باعث شده تا در تولید محصولات مرتبط با سلامتی هم کاربردهای بسیاری داشته باشد. در ادامه این مطلب، بیشتر درباره موارد مصرف و خواص روغن زیتون خواهیم گفت؛ با ما همراه باشید.
خواص و فواید روغن زیتون
روغن زیتون به دلیل داشتن آنتی اکسیدان‌های فراوان، به سوخت و ساز بدن کمک می‌کند. همین مسأله باعث شده تا این روغن در رژیم غذایی بسیاری از افراد جای بگیرد. بعلاوه وجود ویتامین‌های K، A، E و D روغن زیتون را تبدیل به یکی از غنی‌ترین منابع غذایی کرده است. این ماده مغذی می‌تواند کلسترول خون را تا حد زیادی کاهش دهد و از ابتلا به سرطان جلوگیری کند. این روغن گیاهی که انواع مختلفی از آن در بازار موجود است، بسته به میزان خلوص و فرآیند تولید، می‌تواند مصارف مختلفی داشته باشد. برای نمونه، روغن زیتون فرابکر که بهترین و خالص‌ترین نوع این روغن است، مناسب‌ترین گزینه برای مصرف خوراکی انسان است. اما انواع دیگر آن نیز می‌تواند برای مقاصد متفاوتی استفاده شود.
روغن زیتون چه مصارفی دارد؟
به طور کلی موارد مصرف روغن زیتون به چند دسته تقسیم می‌شود. مصرف خوراکی، درمانی، زیبایی و صنعتی. انواع بی‌کیفیت‌تر این روغن که معمولاً از تفاله‌های زیتون تهیه می‌شود، در گذشته به عنوان سوخت چراغ و امروزه در کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی استفاده می‌شود. هرچه خلوص این روغن بیشتر باشد، ارزش غذایی و همچنین قیمت آن بالاتر خواهد رفت. بهتر است قبل از خرید، اطلاعات کافی درباره انواع روغن زیتون و موارد مصرف هرکدام کسب کنید. قبل از توضیح بیشتر درباره موارد مصرف روغن زیتون، بد نیست چند نکته برای نگهداری آن را به خاطر بسپارید:
- برای مصرف طولانی‌تر روغن زیتون، بهتر است آن را در ظرفی شیشه‌ای و در محیطی خشک، خنک و تاریک نگهداری کنید.
- ممکن است بعد از قرار دادن طولانی ظرف روغن زیتون در یخچال، کریستال‌هایی در آن تشکیل شود. که البته جای نگرانی ندارد؛ کافیست برای مدتی در دمای محیط قرار بگیرد تا به شکل مایع دربیاید.
- روغن زیتون‌های با خلوص بالا برای غذاهای سرخ کردنی مناسب نیستند. اما ترکیب این روغن با روغن‌های سرخ کردنی می‌تواند برای این نوع پخت و پزها به کار بیاید.
روغن زیتون فرابکر که برای مصرف خوراکی بهترین گزینه است، به دلیل کیفیت و خلوص بالا، معمولاً با قیمت بیشتری نسبت به سایر انواع روغن زیتون ارائه می‌شود. به همین خاطر ممکن است بعضی از تولید کنندگان، انواع تصفیه شده یا ناخالص این روغن را به عنوان روغن زیتون فرابکر به بازار ارائه کنند. برای اطمینان از اصل بودن این روغن، توصیه می‌کنیم راهنمای تشخیص حسی کیفیت را مطالعه کنید.
مصرف خوراکی روغن زیتون
استفاده از روغن زیتون برای آشپزی، از زمان یونان باستان شروع و در دوره امپراطوری روم گسترش پیدا کرد. در آن دوران آشپزها از مخلوطی از عسل، نمک، سرکه و روغن زیتون بعنوان سس سبزیجات و سالادها استفاده می‌کردند. اما با گذشت زمان، روغن زیتون راه خود را در پخت و پز غذاها نیز باز کرد، چه در غذاهای سرخ شدنی و چه شیوه‌های دیگر پخت. البته درباره استفاده از روغن زیتون در غذاهای سرخ شدنی باید به نکاتی دقت کنید. برای مثال، روغن زیتون فرابکر به دلیل داشتن آنتی اکسیدان بالا و چربی‌های تک غیر اشباع، گزینه خوبی برای پخت و پز به حساب می‌آید؛ همچنین خواص و فواید این روغن باعث شده که در انواع رژیم‌های غذایی جای بگیرد و بیشتر در سالاد و پاستا از آن استفاده کنیم. اما برای غذاهای سرخ کردنی بهتر است از روغن زیتون بکر یا روغن زیتون تصفیه شده استفاده شود.
مصرف دارویی و درمانی روغن زیتون
روغن زیتون به خاطر خواص ضد التهابی که دارد، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد. این روغن همچنین مقدار بسیار کمی چربی‌های اشباع دارد که می‌تواند برای کاهش کلسترول خون هم موثر باشد. البته مصرف بیش از اندازه روغن زیتون هم توصیه نمی‌شود چرا که کالری بالایی به رژیم غذایی شما اضافه می‌کند. مصرف روزانه تا دو قاشق غذاخوری توسط متخصصان تایید شده است و می‌تواند تاثیر درمانی داشته باشد. روغن زیتون به خاطر داشتن مقادیر زیادی از اولئیک اسید، می‌تواند با کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری، باعث لاغری و کاهش وزن شود. همچنین مصرف این روغن سطح سروتونین در خون را بالا می‌برد که خود به پیشگیری و درمان افسردگی کمک خواهد کرد. از دیگر فواید درمانی روغن زیتون می‌توان به درمان سنگ کلیه، بهبود عملکرد دستگاه گوارش، جلوگیری از استرس اکسیداتیو کبد و کاهش قند خون اشاره کرد.
خواص روغن زیتون برای پوست و مو
روغن زیتون به دلیل داشتن آنتی اکسیدان و ویتامین E فراوان، به عنوان یک آب‌رسان طبیعی پوست شناخته می‌شود. البته بهتر است قبل از استفاده از روغن زیتون یا ماسک‌های حاوی این روغن روی پوست، مقداری از آن را روی پوست بازو امتحان کنید. اگر بعد از گذشت یک الی دو روز، پوست شما هیچ‌گونه واکنش آلرژیکی نشان نداد، می‌توانید با خیال راحت از این روغن استفاده کنید. ماسک روغن زیتون و جوش شیرین برای از بین بردن جای جوش مناسب است. کافیست این ترکیب را هر شب دو تا سه دقیقه روی پوست خود نگه دارید و سپس با آب گرم بشویید. از روغن زیتون‌های تصفیه شده که کیفیت نسبتاً پایینی دارند و با قیمت کم عرضه می‌شوند، بعنوان پاک کننده آرایش نیز استفاده می‌شود. یک پد پنبه‌ای را به این روغن آغشته کنید و بدون آسیب رساندن به پوست صورت یا پلک‌ها، آرایش خود را پاک نمایید. از روغن زیتون برای درمان خشکی و پینه کف پا، سیاهی دور چشم، آفتاب سوختگی و شوره سر نیز استفاده می‌شود. فقط توجه داشته باشید که این روغن ممکن است برای بعضی از افراد حساسیت‌زا باشد. پس قبل از مصرف حتماً از نداشتن آلرژی به روغن زیتون مطمئن شوید. همچنین اگر دارویی زیر نظر پزشک مصرف می‌کنید، برای مصرف مداوم روغن زیتون حتماً از ایشان مشورت بگیرید.
